تفاوت ssh و Telnet چیست؟

به صورت کلی تفاوت ssh و Telnet در میزان امنیت این دو پروتکل است. اطلاعات در پروتکل ssh به صورت رمزنگاری شده منتقل می شود اما در Telnet اطلاعات بدون رمزنگاری ارسال می گردند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد این دو پروتکل بیشتر به شما توضیح دهیم.

پروتکل Telnet که در واقع مخفف Tele type Network است اولین بار به منظور برقراری ارتباط از راه دور بین دو کامپیوتر طراحی شد. این ارتباط از طریق بخش CMD کامپیوتر و یا همان Command Prompt  انجام گردید و بدین منظور در CMD پورت ۲۲ برای آن فعال شد. ایجاد این پروتکل در واقع انقلابی در کامپیوتر ها بود. دو کامپیوتر می توانستند از راه دور با یک دیگر ارتباط برقرار کنند و فایل هایی با حجم بالا را در زمان کم انتقال دهند. در این بین در این پروتکل یک مشکل بزرگ وجود داشت؛ در Telnet اطلاعات ارسالی و دریافتی رمزنگاری نمی شدند. همین عامل کافی بود تا امکان به سرقت رفتن اطلاعات در حین انتقال وجود داشته باشد.

عدم امنیت پروتکل Telnet سبب شد تا محققان به فکر طراحی یک پروتکل دیگر که قابل رمزنگاری است بیفتند. نتیجه این تحقیقات تولید پروتکل ssh و یا همان secure Shell بود.

تاریخچه اختراع و تولید پروتکل ssh

تاریخچه اختراع و تولید ssh مربوط سال ۱۹۹۵ است. در آن زمان شخصی به نام تاتو یلونن که در حال استفاده از پروتکل Telnet بود متوجه شد که اطلاعات او توسط یک کامپیوتر سوم در حال به سرقت رفتن است و از وی هیچ کاری ساخته نبود تا جلو این اتفاق را بگیرد. همین عامل انگیزه ای شد تا وی تصمیم به ایجاد یک پوسته رمزنگاری شده ایمن برای Telnet بگیرد. نتیجه کار او اختراع پروتکل ssh بود.

تاتو یلوننssh  را ماه ها بر روی سرور لوکال امتحان کرد و سپس تصمیم گرفت این پروتکل را به صورت رایگان در دسترس عموم قرار دهد. برای ایجاد پروتکل ssh در اینترنت جهانی یک پورت لازم بود و به همین دلیل تاتو یلونن اقدام به نوشتن نامه ای به سازمان تخصیص شماره های اینترنتی (IANA) کرد.

در متن این نام تاتو یلونن پروژه خود و رایگان بودن آن را توضیح داده بود و درخواست کرده بود تا پورت ۲۲ را به پروتکل وی اختصاص دهند. تنها یک روز زمان لازم بود تا سازمان IANA به درخواست او جواب مثبت بدهد. بنابراین تا به امروز پروتکل ssh بر روی پورت ۲۲ فعال است.

سه بخش کلی پروتکل ssh

ssh همانگونه که گفته شد، نسخه ایمن Telnet می باشد و امروزه بر روی اکثر سیستم های عامل فعال است. این پروتکل از سه بخش کلی تشکیل شده است:

1. ورود ایمن یا secure login
2. ۲٫ ایجاد یک پوشش ایمن برای انتقال اطلاعات یا ssh
3. ۳٫ کپی اطلاعات به صورت رمزنگاری شده یا secure copy

ssh در واقع دارای ساختار کاربر/سرور است؛ بدین معنی که این پروتکل باید به صورت همزمان هم بر روی سیستم کاربر و هم بر روی سرور نسبت گردد.

تفاوت ssh و Telnet در الگوریتم مورد استفاده

تفاوت ssh و Telnet در الگوریتم مورد استفاده در پروتکل ssh است. در پروتکل ssh از الگوریتم RSA استفاده می گردد در حالی که در Telnet خبری از استفاده آن نیست. این الگوریتم سبب می شود تا اطلاعات تنها در صورت داشتن رمز عبور منتقل شوند. از آنجا که این رمز تنها در دسترس رایانه مبداء و مقصد است، حتی در صورت نفوذ هکر به سیستم، این اطلاعات به صورت کد های ناخوانا دیده خواهند شد.

یک نمونه دیگر از تفاوت ssh و Telnet این است که ssh قابلیت های امنیتی خاصی را در اختیار کاربران به منظور جلوگیری از سرقت اطلاعات قرار میدهد. از جمله این قابلیت ها می توان به امکان تایید داخلی و خارجی کاربران، امکان ایجاد تونلی امن در TCP/IP، امکان برقراری و انتقال خودکار اتصالات و امکان انتقال امن و رمزنگاری شده اطلاعات اشاره کرد.

پروتکل ssh در دو نسخه ssh 1 و ssh 2 منتشر گردید. آنچه تاتو یلونن ایجاد کرد ssh 1 نام گرفت و سال ها بعد که این پروتکل بروزرسانی گردید ssh 2 نام گرفت. البته اخیرا نسخه دیگری از ssh منتشر شده است که open ssh نام دارد و قابلیت هایی بیشتری به آن اضافه گردیده است.

استفاده از پروتکل ssh در سیستم عامل ویندوز

در سیستم عامل ویندوز راه مستقیم برای اتصال به پروتکل ssh وجود ندارد. شما برای اتصال دو کامپیوتر از راه دور و از طریقssh  در ویندوز، باید از نرم افزار های ارتباطی خاصی استفاده کنید. یکی از این نرم افزار ها putty نام دارد و به صورت رایگان قابل دریافت است. با دریافت این نرم افزار و وارد کردن IP و پورت ssh که به صورت پیش فرض ۲۲ است می توانید دو کامپیوتر را از راه دور در بستر یک پروتکل ایمن به همدیگر متصل کنید.

اگر به دلایلی مانند آزمایش کردن در شبکه لوکال و دیباگ کردن نیاز به استفاده از Telnet داشته باشید، این قابلیت به صورت خودکار در ویندوز قرار داده شده است.

بدین منظور در ویندوز های ۷ به بالا به قسمت کنترل پنل وارد شوید و گزینه programs را انتخاب نمایید. سپس گزینه Turn windows features on or off را پیدا کرده و بر روی آن کلیک کنید. در صفحه جدید باز شده گزینه Telnet client را انتخاب کرده و تنظیمات را ذخیره نمایید. بدین صورت Telnet بر روی سیستم عامل ویندوز شما فعال خواهد شد.

پروتکل ssh در ویندوز ۱۰

از میان سیستم عامل های ویندوز، در ویندوز ۱۰ بدون نصب هیچ برنامه اضافی نیز می توانید پروتکل ssh را فعال کنید. بدین منظور باید ابتدا وارد قسمت setting شده و گزینه apps and features را انتخاب نمایید. سپس باید بر روی گزینه manage more features کلیک کرده و add a feature را انتخاب کنید. اگر از قبل ssh بر روی سیستم شما نصب شده باشد در این بخش نمایش داده خواهد شد. با کلیک بر روی گزینه add feature میتوانید گزینه Open ssh clients beta را انتخاب کرده و اقدام به ساخت پروتکل ssh جدید نمایید. در این بخش شما همچنین می توانید با استفاده از پروتکل ssh یک شبکه محلی بسازید که پیشنهاد می شود در صورت نیاز به ساخت شبکه لوکال، از پروتکل Telnet که سرعت بیشتری دارد استفاده نمایید زیرا شبکه محلی نیازی به امنیت پروتکل ssh ندارد.

استفاده از ssh در سیستم عامل لینوکس

در سیستم عامل لینوکس این پروتکل در ترمینال این سیستم عامل قرار داده شده است. شما برای اتصال دو کامپیوتر توسط پروتکل ssh در بستر لینوکس، تنها کافی است تا به بخش ترمینال سیستم عامل خود مراجعه نمایید و پس از وارد کردن ای پی سرور و پورت پروتکل ssh ارتباط ایمن دو کامپیوتر را برقرار نمایید.

استفاده از ssh در سیستم عامل اندروید

همچنین شما می توانید از پروتکل ssh در گوشی های اندرویدی خود استفاده نمایید. اگر شما قصد دارید تا گوشی موبایل خود را به یک گوشی دیگر و یا یک سیستم عامل متصل و اقدام به انتقال اطلاعات نمایید، لازم است تا نرم افزاری به نام connectbot را بر روی گوشی خود نصب کنید. این نرم افزار بستر پروتکل امن   ssh  را برای شما فراهم می کند. شما با وارد کردن IP سرور خود و پورت ssh قادر به انتقال اطلاعات در بستری ایمن هستید.

نحوه عملکرد پروتکل ssh و مشکلات آن

اکثر استفاده از پروتکل ssh در مکان های عمومی است که به دلیل امنیت آن می باشد. در هر فایل اطلاعاتی که تحت بستر پروتکل ssh ارسال می شود، میزان اطلاعات انتقالی کاهش می یابد تا فضای برای پروتکل های امنیتی باز شود و این محتوای امنیتی همراه با اطلاعات ارسال گردد. مسلما تفاوت ssh و Telnet در سرعت انتقال داده بسیار زیاد است و پروتکل ssh با سرعت بسیار کمتری این عمل را انجام می دهد. بالا رفتن زمان انتقال داده در پروتکل ssh سبب بالا رفتن پهنای باند مصرفی و در نهایت بالا رفتن overhead می شود که یکی از مشکلات اساسی در هنگام استفاده از پروتکل ssh است.

در واقع تنها مشکل Telnet، امنیت آن بود که سبب شد بسیاری از افراد به پروتکل ssh روی بیاورند و  Telnet از نظر سرعت انتقال داده بسیار بالاتر از پروتکل ssh بود. شاید اگر Telnet مشکل امنیتی نداشت، هیچگاه کسی به سمت استفاده از پروتکل ssh نمی آمد. هنوز هم استفاده از Telnet کاملا متوقف نشده است و بعضی از افراد از آن استفاده می کنند، اما این استفاده تنها محدود به آزمایش های داخلی و محیط لوکال می باشد و مسلما در شبکه جهانی انجام نمی گیرد.

همانگونه که گفتیم Telnet به علت سرعت بالایی که داشت همچنان مورد استفاده برای دیباگ کردن در شبکه لوکال قرار می گرفت. برخی از محققان تلاش کردند تا پروتکل های امنیتی خاصی را بر روی Telnet سوار کنند تا بدون کاهش سرعت، امنیت شبکه را تامین کنند اما این اقدام موفقیت آمیز نبود.

۶ مورد اصلی تفاوت ssh و Telnet

به صورت خلاصه تفاوت ssh و Telnet در موارد زیر می باشد:

1. در دنیای امروز پروتکل ssh به صورت کلی جایگزین Telnet شده است؛ به غیر از موارد لوکال که هنوز از Telnet استفاده می شود.
2. پروتکل ssh پهنای باند بسیار بالاتری نسبت به Telnet مصرف می کند و سبب overhead شدن شبکه می شود.
3. کاربرد پروتکل ssh و Telnet به صورت عمده یکی است.
4. پروتکل ssh از رمز عبور برای وریفای کردن کاربران مقصد و مبدا استفاده می کند اما Telnet دارای سیستم احراز هویت نیست.
5. امنیت پروتکل ssh در برابر Telnet بسیار بالاتر است.
6. اطلاعات در پروتکل ssh به صورت رمزنگاری شده و با سرعت کمتر ارسال میشوند، در حالی که در Telnet اطلاعات بدون هیچ امنیتی و با سرعت بالا ارسال می گردند.

سخن پایانی

همانگونه که در طول این مطلب اشاره شد تفاوت ssh و Telnet تنها در بخش ایمنی انتقال اطلاعات است. امروزه پروتکل ssh وTelnet هر کدام کاربرد خاص خود را دارد. اگر شما می خواهید اطلاعاتی را از طریق شبکه جهانی اینترنت بین دو یا چند کامپیوتر منتقل کنید، مسلما باید از پروتکل ssh استفاده کرده تا امنیت شبکه را تامین کنید. در مقابل ممکن است نیاز به انتقال اطلاعات در شبکه محلی و لوکال داشته باشید و هیچ کدام از کامپیوتر ها به اینترنت متصل نباشد. در این صورت استفاده از پروتکل ssh غیر منطقی است و تنها سبب کاهش سرعت می شود و شما باید از Telnet که سرعت بسیار بالاتری دارد استفاده نمایید زیرا نیازی به حفظ امنیت شبکه ندارید. همچنین ممکن است در حالت آزمایش و دیباگ شبکه باشید و در این حالت نیز که اطلاعاتی قرار نیست منتقل شود، می توان از پروتکل Telnet استفاده کرد و سرعت آزمایش را افزایش داد.